Oudroze: portretten van late lesbiennes

Leny Wiggers is al 68 als ze ontdekt dat ze op vrouwen valt. Filmmaakster en fotografe Tara Fallaux maakte een documentaire over Leny en fotografeerde speciaal voor V vrouwen die pas op latere leeftijd uit de kast kwamen.

Fotografie: Tara Fallaux.

Dit artikel verscheen in de Volkskrant van 11 maart 2015. 

+++

Leny Wiggers (82) ontdekte tijdens een fietsvakantie in Nieuw-Zeeland dat ze op vrouwen viel. Ze was 68.

‘Al jong besefte ik dat jongens meer mochten dan meisjes. Trouwen was niets voor mij, want dan had je binnen de kortste keren een huis vol kinderen en mocht je niet meer werken. Daar moest ik niet aan denken, ik had een leuke baan als secretaresse. Als twintiger was ik samen met een man. We waren echt maatjes, maar ik zette er een punt achter toen hij bleef hopen op een huwelijk. Daarna heb ik geen relaties meer gehad. Ik zorgde voor mijn moeder en woonde bij haar.

‘Ik heb altijd veel gesport en gereisd: klimmen in de Himalaya, de marathon van New York. Drie keer schaatste ik de Elfstedentocht, de laatste keer was ik 65. Nadat mijn moeder op mijn 67ste overleed, ging ik fietsen in Nieuw-Zeeland. Daar kwam ik er met een schok achter dat ik lesbisch ben. Ik ontmoette een vrouw, een Amerikaanse, die ook aan het fietsen was. We waren meteen verliefd, dezelfde avond nog hebben we gezoend.

‘Achteraf gezien vind ik het onbegrijpelijk dat ik nooit heb doorgehad dat ik op vrouwen viel. Het kwam gewoon niet in me op. Maar toen ik besefte hoe ik in elkaar zit, kon ik ze zo opnoemen, de vrouwen op wie ik verliefd was geweest.

‘Mijn coming-out is nooit een issue geweest, iedereen mocht het weten. Ik dacht bij mezelf: en nu ga ik het ontdekken ook. Ik nam een abonnement op Zij aan Zij (een magazine voor lesbische, biseksuele en transgendervrouwen, red.) en werd lid van Lesbisch op Leeftijd, een groep vrouwen die samen op stap gaat. Ik ging jarenlang naar alle gayfeestjes in Amsterdam en danste tot diep in de nacht. Nog steeds ga ik twee keer per jaar naar het eiland Lesbos, iedereen daar kent me.

‘De sfeer in de lesbische wereld is heerlijk, zo open. Ik sta bekend als een knuffeldier, maar meer dan dat wordt het nooit. Een relatie wil ik niet, ik word ouder en wil een ander niet belasten met mijn fysieke problemen. Ik heb wel vriendinnen die lang bij elkaar zijn, die worden samen oud. Dat is anders.

‘Toch kijk ik niet om in wrok, zo van: had ik het maar eerder geweten. Als ik eerder een relatie had gehad, was ik nooit de wereld gaan rondreizen. Met de film die Tara Fallaux over mijn lesbische leven heeft gemaakt, wil ik een statement maken: je leven is niet voorbij als je 60 bent.’

+++

Anna de Jong (70) was altijd al nieuwsgierig naar vrouwen, maar toen Daantje Keijzer (75) een glas wijn wilde komen drinken, aarzelde ze. Nu zijn ze 30 jaar samen.

Daan: ‘Ik zag Anna lopen en dacht: wát een leuke vrouw. Maar ze zag mij niet staan.’ Anna: ‘Ik ben 17 jaar gelukkig getrouwd geweest met een man en heb twee dochters. Na mijn scheiding had ik ook nog relaties met mannen. Tegelijkertijd dacht ik: als ik nu verliefd word op een vrouw, wil ik uitzoeken hoe zoiets werkt. Maar toen Daan me benaderde, werd ik onrustig. Oh jee, dacht ik, die vrouw wil wat van mij, wil ík dat wel?’

Daan: ‘Ik was toen al verder op dat gebied. Begin jaren zeventig werd ik voor het eerst verliefd op een vrouw. Ik was toen getrouwd en had drie kleine kinderen. Dat was moeilijk, want wat moest ik nu? Ik zocht steun bij het COC, maar voelde me daar niet thuis. Samen met mijn man ben ik nog naar Orpheus geweest (vereniging voor hulp bij homoseksualiteit binnen heterorelaties, red.), maar dat voorkwam niet dat ons huwelijk stukliep. Ik ben daarna nooit meer met een man geweest. Mijn ouders vonden het vreselijk dat ik van een vrouw kon houden, ze hebben me onterfd.’

Anna: ‘Ja, laten we wel wezen, men vond het smerig. Zoiets deed je gewoon niet. Ik werkte 25 jaar bij Justitie in Amsterdam, maar heb nooit iemand verteld dat ik met Daan was. Ook mijn kinderen vonden het lastig.’

Daan: ‘Dan zeiden ze tegen hun vrienden dat ik de werkster was. Het is allemaal goed gekomen, hoor. Samen hebben we nu negen kleinkinderen.’

Anna: ‘Bij Daan kom ik tot rust. Ze is mijn maatje, mijn steun en toeverlaat. Ik kan nogal licht ontvlambaar zijn, dus het is voor mij een heerlijk veilig gevoel dat zij niet bij de eerste de beste storm wegloopt.’

Daan: ‘We mediteren samen, zijn veel bezig met spiritualiteit: reiki, voetreflex, astrologie. Anna kookt veel: ze organiseert elke maand de Aanschuiftafel, dan kunnen mensen zich inschrijven voor een vegetarisch diner bij ons thuis.’

Anna: ‘Dat is ontzettend leuk, maar ook nodig: ik moet blijven verdienen om de huur op te brengen.’

Daan: ‘Ik ben meer van het klussen. Stoelen opknappen, de tuin bijhouden. Zo hebben we allebei onze taak.’

Anna: ‘Daan is soms net een man. Ik weet niet of er nog koffie is hoor, zegt ze dan. Kijk dan zelf, denk ik, maar intussen trek ík dat blik open. De volgende keer neem ik wel weer een vent, roep ik soms in mijn boosheid. Maar dat meen ik niet hoor, ben je gek.’

Lees de volledige portrettenserie via de Volkskrant of Blendle.