Wat zijn de beloftes van gehaktdag waard? 15 jaar Verantwoordingsdag in de Tweede Kamer

Voor het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2014 schreef ik een bijdrage over 15 jaar Verantwoordingsdag in de Tweede Kamer. 

Politici zijn goed in plannen maken. Traditiegetrouw presenteert het kabinet op Prinsjesdag zijn beleid voor het komende jaar. Dat gaat gepaard met de nodige rituelen en media-aandacht. Maar wat komt er eigenlijk van al die mooie plannen terecht?

Op de derde woensdag in mei is het Verantwoordingsdag in de politiek. Dan biedt het kabinet de jaarverslagen van de ministeries ter controle aan de Tweede Kamer aan. Kort daarna debatteert de Kamer over de stukken tijdens een speciaal Verantwoordingsdebat met de minister van Financiën en – soms – de minister-president. Verantwoordingsdag wordt in de wandelgangen wel ‘woensdag gehaktdag’ genoemd. Van oudsher stamt dat begrip uit de slagerij: op maandag werd het lees geslacht, op dinsdag werd het uitgebeend en het restvlees daarvan werd op woensdag voor een lage prijs verkocht. Op de politieke gehaktdag draait het om de afrekening van het vorige parlementaire jaar. Als onderdeel van haar budgetrecht controleert de Tweede Kamer de rijksuitgaven. Schort daar wat aan, dan wordt de betreffende minister op het matje geroepen. Het is dé kans voor de oppositie om gehakt te maken van het kabinetsbeleid.

Althans, dat zou het kunnen zijn…

In werkelijkheid is het Verantwoordingsdebat nauwelijks een slagveld te noemen. Media en politici spreken van een ‘bloedeloze vertoning’, een ‘boekhoudkundige climax’ en van een ‘gemankeerd debat dat een kwakkelend bestaan leidt’. In het gunstigste geval wordt Verantwoordingsdag omschreven als de inhoudelijke tegenhanger van Prinsjesdag. Het erop volgende Verantwoordingsdebat is het voorjaarsequivalent van de algemene politieke beschouwingen. Maar waar bij de algemene beschouwingen alle media op scherp staan in de hoop op politiek spektakel, geniet het Verantwoordingsdebat weinig aanzien. Politici hebben moeite om tijdens het debat bij de les te blijven. Wat een terugblik op het afgelopen parlementaire jaar zou moeten zijn, wordt structureel verstoord door de waan van de dag.

Verder lezen? Klik hier voor het volledige artikel.

omslag_het_geld_regeert